با وقوف به اهمیت نقش برنامه درسی و کتاب در پیشرفت امور آموزش و پرورش، کتاب ریاضیات پایه هفتم دوره متوسطه اول به عنوان یکی از محتواهای آموزشی برنامه درسی در دوره متوسطه اول جهت بررسی وتحلیل علمی تعیین می شود.
با توجه به اهمیت کتاب درسی به ویژه در دوره اول متوسطه این تحقیق بر آن است که محتوای کتاب جدیدالتألیف ریاضی پایه هفتم را از نظر ارتباط آن با هدفهای دوره متوسطه اول از یکسو و سازمان دهی محتوا بر مبنای ملاک های سازمان دهی و به ویژه ارائه محتوا بر اساس مدل تحلیل محتوای ویلیام رومی[۵] از سوی دیگر، بررسی کند. همچنین با بهره گرفتن از الگوی ویلیام رومی به دنبال پاسخ‌گویی به این سوال است که؛ کتاب جدید التألیف ریاضی پایه هفتم متوسطه اول پاسخگوی مناسبی برای کنجکاوی های دانش آموزان بوده است یا خیر؟ و نظرات دبیران مربوطه در این مورد چیست؟
۱-۳ اهمیت و ضرورت موضوع
نهاد آموزش و پرورش عامل رسمی انتقال فرهنگ و دانش به نسل جوان و تعیین کننده بقا و ثبات جامعه است. بنابرین توجه کارشناسانه در انتخاب محتوای درسی و پیام های آن ها می تواند به صحت و سلامت فرایند یادگیری و تفکر و هم چنین رشد آن در دانش آموزان کمک کند.
یکی از عواملی که می‌تواند در جریان آموزش نقش اساسی بازی کند، شیوه ی ارائه محتوای درسی است. کتاب درسی از عوامل تعیین کننده اثر بخشی فرایند یاددهی – یادگیری است. کتاب های درسی اثر مثبتی بر روی کارکرد نظام های آموزشی دارند. کیفیت کتاب های درسی می‌تواند اثر بسیار عمیقی، بنا به تناسبی که با اهداف و محتوای برنامه های درسی به دست می آورند در یادگیری و کسب دانش داشته باشند (فتحی واجارگاه، ۱۳۸۸).
در نهایت می توان ذکر کرد، این تحقیق می‌تواند اهمیت و حساسیت درس، کتاب و همچنین میزان کارایی آن را به منظور بهره وری برای دانش آموزان پایه هفتم متوسطه اول روشن سازد. از این رو توجه جدی به کتاب درسی و بهبود و اصلاح آن ضروری به نظر می‌رسد.
نتایج این تحقیق می‌تواند قابل استفاده برای این گروه از افراد باشد:
۱- برنامه ریزان و مولفان کتاب در سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی به منظور ایجاد تغییرات احتمالی در محتوای کتاب.
۲- عهده داری مسئولیت تدریس کتاب درسی توسط دبیران متوسطه اول.
۳- مدیر کل، معاون آموزشی، کارشناسان آموزشی و سایر علاقه مندان.
۴- رییس اداره های آموزش و پرورش، معاون آموزشی، کارشناسان آموزشی، مدیران و معاونان مدارس دوره اول متوسطه و سایر علاقه مندان.
۵- پژوهشگران علاقه مند در حوزه تعلیم و تربیت.
۱-۴ اهداف پژوهش
هدف های کلی:
۱- تحلیل محتوای کتاب جدیدالتألیف ریاضی هفتم دوره اول متوسطه سال ۱۳۹۳ بر اساس روش ویلیام رومی.
۲- تعیین نظرات دبیران کتاب مذکور نسبت به محتوای آن.
هدف های جزیی (ویژه):
۱– تحلیل محتوای متن کتاب جدیدالتألیف ریاضی هفتم دوره اول متوسطه سال ۱۳۹۳ با روش ویلیام رومی.
۲- تحلیل محتوای فعالیت ها ، کاردرکلاس ها وتمرین های کتاب جدیدالتألیف ریاضی هفتم دوره متوسطه اول سال ۱۳۹۳ با روش ویلیام رومی.
۳- تحلیل محتوای تصاویر کتاب جدیدالتألیف ریاضی هفتم دوره متوسطه اول سال ۱۳۹۳ با روش ویلیام رومی.
۴- تعیین میزان توجه محتوای کتاب جدیدالتألیف ریاضی هفتم دوره متوسطه اول سال ۱۳۹۳ در زمینه دعوت به پژوهش.
۵- تعیین میزان توجه محتوای کتاب جدیدالتألیف ریاضی هفتم دوره متوسطه اول سال ۱۳۹۳ در زمینه ارائه مواد تصویری و میزان تناسب آن ها.
۶- تعیین میزان توجه محتوای کتاب جدیدالتألیف ریاضی هفتم دوره متوسطه اول سال ۱۳۹۳ در زمینه تمهیداتی برای خود ارزیابی.
۷- تعیین میزان توجه محتوای کتاب جدیدالتألیف ریاضی هفتم دوره متوسطه اول سال ۱۳۹۳ در زمینه میزان توجه به نیازهای روزمره دانش آموزان.
۸- تعیین میزان توجه محتوای کتاب جدیدالتألیف ریاضی هفتم دوره متوسطه اول سال ۱۳۹۳ در زمینه تناسب با توان ذهنی و فکری دانش آموزان.
۹- تعیین میزان توجه محتوای کتاب جدیدالتألیف ریاضی هفتم دوره متوسطه اول سال ۱۳۹۳ در زمینه اطلاعات قبلی ریاضی دانش آموزان.
۱۰- تعیین تفاوت نظرات دبیران مربوطه در مورد مؤلفه های فوق با توجه به عوامل جمعیت شناختی.
۱-۵ سوال‌های پژوهش
سوال های کلی:
-
- آیا محتوای کتاب جدیدالتألیف ریاضی هفتم دوره اول متوسطه سال ۱۳۹۳بر اساس روش ویلیام رومی تدوین شده است؟
- نظرات دبیران کتاب مذکور نسبت به محتوای آن چیست؟
سوال های جزیی(ویژه):
۱- آیا متن کتاب جدیدالتألیف ریاضی هفتم دوره متوسطه اول سال ۱۳۹۳ با توجه به الگوی ویلیام رومی تدوین و تنظیم شده است؟
۲- آیا پرسش ها و تکالیف کتاب جدیدالتألیف ریاضی هفتم دوره متوسطه اول سال ۱۳۹۳ با توجه به الگوی ویلیام رومی تدوین و تنظیم شده است؟
۳- آیا تصاویر کتاب جدیدالتألیف ریاضی هفتم دوره متوسطه اول سال ۱۳۹۳ با توجه به الگوی ویلیام رومی تدوین و تنظیم شده است؟
۴- به چه میزان محتوای کتاب جدیدالتألیف ریاضی هفتم دوره متوسطه اول سال ۱۳۹۳ به دعوت به پژوهش دانش آموزان توجه نموده است؟
۵- به چه میزان محتوای کتاب جدیدالتألیف ریاضی هفتم دوره متوسطه اول سال ۱۳۹۳ به ارائه مواد تصویری و میزان تناسب آن ها با یکدیگر توجه نموده است؟
۶- به چه میزان محتوای کتاب جدیدالتألیف ریاضی هفتم دوره متوسطه اول سال ۱۳۹۳ به تمهیدات کتاب برای خود ارزیابی توجه نموده است؟
۷- به چه میزان محتوای کتاب جدیدالتألیف ریاضی هفتم دوره متوسطه اول سال ۱۳۹۳ به نیازهای روزمره دانش آموزان توجه نموده است؟
۸- به چه میزان محتوای کتاب جدیدالتألیف ریاضی هفتم دوره متوسطه اول سال ۱۳۹۳ به تناسب محتوای کتاب با توان ذهنی و فکری دانش آموزان توجه نموده است؟
۹- به چه میزان محتوای کتاب جدیدالتألیف ریاضی هفتم دوره متوسطه اول سال ۱۳۹۳ به اطلاعات قبلی ریاضی دانش آموزان توجه نموده است؟
۱۰- آیا بین نظرات پاسخگویان در خصوص سوال های فوق الذکر با توجه به عوامل جمعیت شناختی تفاوتی وجود دارد؟
۱-۶ تعریف واژه ها و اصطلاحات:
۱-۶-۱ تعاریف نظری:
برنامه ریزی درسی[۶]: برنامه ریزی درسی فرایندی است که به برنامه درسی می انجامد. برنامه ریزی درسی به طراحی فرصت ها، فعالیت ها و تجارب یادگیری اطلاق می شود (ملکی، ۱۳۸۸، ص ۹۳).
