کیوتوبین[۴۴]
به نسبتی گویند، که توسط جیمز توبین، اقتصاددان برنده جایزه نوبل از دانشگاه ییل ارائه گردید. او بر این فرض بود، که داراییهای شرکت باید قابلیت جایگزینی ارزش بازار شرکت را داشته باشد. بدین ترتیب چنانچه ارزش بازار شرکت بیش از داراییهای آن باشد، این شرکت توانسته بهنحوی بهینه، از داراییهای خود استفاده نماید. در این صورت ارزش سهام بیش از ارزش فعلی آن است. در صورتیکه ارزش بازار شرکت، کمتر از ارزش داراییهای شرکت باشد، شرکت نتوانسته از داراییهای خود، به صورت بهینه استفاده کند. که از مجموع ارزش دفتری کل بدهیها و ارزش بازار کل صاحبان سهام بر ارزش دفتری کل دارایی ها محاسبه می شود.
پیشینه پژوهش
پیشینه پژوهشهای انجام شده در داخل ایران
دارابی و امام جمعه (۱۳۹۲)، در بررسی تاثیر ساختار مالکیت بر صحت پیش بینی سود که تعداد ۱۰۶ شرکت در طی سالهای ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۰ از بین صنایع مختلف از شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را مورد آزمون قراردادند، به این نتیجه رسیدند که رابطه معناداری بین درصد مالکیت سهامداران (بزرگ وکوچک) و صحت پیش بینی سود وجود ندارد. یافته های دیگر این پژوهش بیانگر تاثیر مستقیم اندازه و رشد فروش شرکت بر صحت پیش بینی سود و تاثیر معکوس نسبت اهرم مالی بر صحت پیش بینی سود میباشد. همچنین رابطه معناداری بین نسبت ارزش دفتری به ارزش بازاری و میزان صحت پیش بینی سود وجود ندارد.
بهزادی (۱۳۹۱)، و همکاران در بررسی تاثیر میزان دقت سود سهام پیش بینی شده در انعکاس بازدهی آینده که بازده مکانی و زمانی این پژوهش در مورد شرکتهای پذیرفته شده در بورس طی سالهای ۱۳۸۹-۱۳۸۴ بود، به این نتیجه رسیدند که رابطه مثبت و معنی داری بین سود دوره قبل و سود دوره جاری و سودهای دوره های آتی با بازدهی دوره آتی میباشد و در شرکتهایی که دقت پیش بینی بالاتری دارند این نسبت بالاتر است.
سعید فتحی و شریفه معتمدی (۱۳۹۱)، در بررسی تحلیل عوامل داخلی و خارجی مؤثر بر انحراف پیش بینی سود در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به این نتیجه رسیدند که اندازه شرکت و افق زمانی پیشبینی بر انحراف پیشبینی سود تأثیر دارند و رابطه مثبت و معناداری بین آن ها وجود دارد. همچنین بین عمر شرکت و انحراف پیشبینی سود در سطح خطای ده درصد رابطه معنیداری وجود دارد. سایر متغیرهای مستقل پژوهش (حجم معاملات و ترکیب سهامداران) رابطه معنیداری با انحراف پیشبینی سود سهام شرکتهای مورد مطالعه ندارند.
غلامعلی پور و ثقفی(۱۳۹۱)، در بررسی محتوای اطلاعاتی پیش بینیهای سود تکرار سوگیری در ارائه پیش بینیها و عوامل مؤثر بر خطای پیش بینی به این نتایج دست یافتند که نتایج حالات بررسی محتوای اطلاعاتی حاکی از آن است که سرمایه گذاران در واکنش به پیش بینی مدیران علاوه بر اختلاف پیش بینی دوره آتی نسبت به دوره جاری به تغییرات انجام شده در آخرین پیش بینی دوره جاری نسبت به پیش بینی اولیه ارائه شده برای دوره جاری نیز توجه میکنند.
کاشانی پور و همکاران(۱۳۹۱)، به بررسی عوامل مؤثر بر دقت پیشبینی سود شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداختند. پیشبینی سود در انتخاب سرمایه گذاریها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. اهمیت این پیشبینی به میزان انحرافی بستگی دارد که با واقعیت دارد. هر چه میزان این انحراف کمتر باشد، پیشبینی از دقت بیشتری برخوردار است، با توجه به اهمیت سود هر سهم افشا شده توسط شرکت ها، پژوهش حاضر در پی آن است تا عوامل مؤثر بر دقت پیشبینی سود شرکت ها را بررسی نماید. روش تحقیق شامل استفاده از فنون آماری رگرسیون چند متغیره و پانل دیتا بر روی نمونه ای شامل ۷۸ شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بها دار تهران در بازه زمانی ۵ ساله از ۱۳۸۹- ۱۳۸۵ میباشد. نتایج پژوهش نشان میدهد که از بین عوامل بررسی شده، متغییر های اندازه، نسبت سود آوری، رشد فروش، شاخص کل بورس و تولید ناخالص داخلی با دقت پیشبینی سود رابطه مستقیم، متغییر های حجم مبادلات سهام، نرخ ارز، نرخ تورم با دقت پیشبینی سود رابطه معکوس و سایر متغییر های زمان ورود به بورس، افق زمانی پیشبینی و نسبت اهرم مالی رابطه معنا داری با دقت پیشبینی سود ندارند.
طالبنیا و حسین پور تابستان (۱۳۸۹)، این دو برای بررسی مقایسه ای کاهش خطای پیش بینی بین سود هر سهم و سود تقسیمی هر سهم در ارتباط با بازده سهام شرکتها پرداختند و نتیجه گرفتند که هرقدر خطای سود هر سهم کاهش پیدا نماید بازده سهام افزایش یافته و همینطور کاهش سود تقسیمی هرسهم نیز با افزایش بازده سهام همراه خواهد بود و درک مدیران شرکتها و تصمیمگیرندگان باید در پیش بینی سود به موضوع خطای ناشی از پیش بینی توجه کامل نمایند که مقدار کم یا زیاد آن در بازده شرکتها تاثیر دارد و این موضوع را باید در سیاستهای مالی شرکت در نظر بگیرند.
خدادادی و جان جانی( ۱۳۸۹)، واکنش سرمایه گذاران به پیش بینی سود جریانات نقدی و اقلام تعهدی در بورس اوراق بهادار تهران بر اساس نمونه متشکل از ۲۸۰ شرکت از میان شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سالهای ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۵، را بررسی نمودند .نتایج حاکی از آن بود که سرمایه گذاران تا حدی به پیش بینی سود واکنش درست نشان داده اند (البته نه به اندازه جریانات نقدی). به این معنی که در سال بعد از پیش بینی، تقاضا برای سهام شرکتهایی که سودی مازاد بر سود پیش بینی شده کسب کرده اند، افزایش یافته و موجب افزایش قیمت سهام این شرکتها شده است. در نتیجه بازده این شرکتها افزایش یافته و توانسته اند بازده مازاد بر میانگین بازده بازار را کسب کنند. در مقابل شرکتهای با سود تحقق یافته کمتر از سود پیش بینی شده، بازده کمتر از میانگین بازده بازار داشته اند. همچنین، نتایج تحقیق نشان میدهد که سرمایه گذاران تا حد بسیار زیادی به پیش بینی جریان نقدی واکنش درست نشان داده و جریانات نقدی نسبت به سود و اقلام تعهدی مبنای بهتری برای تصمیم گیری است. که این ممکن است به خاطر عینی بودن و همچنین احتمال دستکاری کمتر جریانات نقدی نسبت به سود و اقلام تعهدی باشد. در نهایت این تحقیق نشان میدهد که در حالت کلی سرمایه گذاران در تمامی سالهای پیش بینی اقلام تعهدی، چه اقلام تعهدی تحقق یافته بیشتر و چه کمتر از اقلام تعهدی مورد انتظار بوده، واکنش مطلوب نشان ندادهاند و این یعنی بازار در انعکاس کامل توانایی پیش بینی توام جزء تعهدی و جزء نقدی سود شکست خورده است(توانایی انعکاس همه اطلاعات موجود در اقلام تعهدی و جریانات نقدی را ندارد).
کردسـتانی و بـاقری (۱۳۸۸ )، با بهره گرفتن از دو روش مقطعی و تلفیقی به بررسی ارتباط ارزش افزوده اقتصادی و نقدی بـا خطـای پـیشبینـی سـود پرداختند. نتایج روش مقطعی نشان دهنده رابطه منفی بین خطای پیش بینی سود و درصد تغییر در ارزش افزوده اقتصـادی است همچنین یک رابطه منفی بین خطای پیش بینی سود و سود عملیاتی به دست آمد.