جدول۲-۳ آمارعملکردصادرات غیرنفتی دربرنامه چهارم توسعه وسالهای ۱۳۸۹، ۱۳۹۰و۱۳۹۱
ارزش:میلیارددلار
سال
اهداف
عملکرد
درصد تحقق
بااحتساب میعانات گازی
بدون احتساب میعانات گازی
بااحتساب میعانات گازی
بدون احتساب میعانات گازی
۱۳۸۴
۸٫ ۵
۱۱
۱۱
۱۲۹
۱۲۹
۱۳۸۵
۹٫ ۵
۱۶٫ ۷
۱۳
۱۷۵٫ ۸
۱۳۷
۱۳۸۶
۱۰٫ ۵
۲۱
۱۵٫ ۳
۲۰۰
۱۴۵
۱۳۸۷
۱۱٫ ۶
۲۳٫ ۳
۱۸٫ ۴
۲۰۱
۱۵۹
۱۳۸۸
۱۲٫ ۸
۲۵٫ ۶
۲۱٫ ۳
۲۰۰
۱۶۶٫ ۴
۱۳۸۹
۱۴٫ ۲
۳۴
۲۶٫ ۶
۲۳۹
۱۸۶
۱۳۹۰
۴۱
۴۴
۳۳٫ ۹
۱۰۷
۸۲
۱۳۹۱
۵۱
۴۱٫ ۴
۳۲٫ ۵
۸۱
۶۴
منبع: گزارش مدیران ارشد مردادماه سال۱۳۹۲ دفتربرنامه ریزی تجاری سازمان توسعه تجارت ایران
با بررسی آمارصادرات غیرنفتی ومقایسه اهداف پیشبینی شده عملکرد صادرات غیرنفتی مشاهده میکنیم که ارزش صادرات غیرنفتی ارزش صادرات غیرنفتی در دوره ای که صادرات به عنوان یک استراتژی انتخاب شده بود. و امور صادراتی بر اساس برنامه ریزی استراتژیک اداره می شد ما شاهد رشد صادرات ایران بودیم. تا پایان سال۱۳۹۰ ماشاهدرشدقابل توجه صادرات غیرنفتی ایران بودیم. لیکن به دلیل تحریم های اخیر و تغییرات انجام شده دربسیاری ازمولفه های تاثیرگذاربرصادرات غیرنفتی ازقبیل نرخ ارز و مشکلات نقل و انتقال ارز توسط بانکهارشدصادرات در سال ۱۳۹۱متوقف شده است. و در چنین فضایی به نظر میرسد مطالعه و توجه به جهت گیری استراتژیک وضروت تدوین استراتژِ ی های مناسب که همسویی لازم را با ساختار سیاسی و اقتصادی درسطح کلان کشور و بنگاه را داشته باشند میتواند باعث افزایش صادرات و در نتیجه بهبود اشتغال و تولیدودرآمد ملی باشد.
۲-۲-۵) وضعیت صادرات استان گیلان
استان گیلان به علت برخورداری ازشرایط طبیعی، اقلیمی، جغرافیایی مناسب یکی ازاستانهای مساعد برای توسعه تولید، تجارت وگردشگری بوده است. به ویژه در تولید محصولات کشاورزی مثل چای، مرکبات، ابریشم، محصولات آبزی، دام وطیور وفراورده های سلولزی که زمینه مساعدی برای توسعه صنایع تبدیلی وصنایع غذایی فراهم نموده است. همچنین واقع شدن درمنطقه جغرافیایی مناسب وکریدورشمال جنوب، وجود دریای خزروبنادرانزلی وآستارا، همجواری باکشورهای مشترک المنافع و بازار۳۰۰ میلیونی آن زمینه مناسب رابرای توسعه تجارت و صادرات فراهم نموده است. مطابق آمارسازمان صنعت، معدن وتجارت گیلان تا پایان شهریورماه سال۱۳۹۱، ۳۳۵۹فقره پروانه صنعتی بااشتغال زیر۵۰نفردر۲۲رشته فعالیت صنعتی با اشتغال۳۵۸۵۰ در استان فعال هستند. درحال حاضرحدود ۱۵۰ صادرکننده فعال عضوبانک اطلاعات صادرکنندگان دراستان وجود دارد. وبراساس آمارمنتشره ناظرگمرکات استان در سال ۱۳۹۱ مقدار۹۳۷۴۸۰ تن کالا به ارزش۵۳۵۵۹۹۳۹۷ دلار کالا از گمرکات استان به مقصد کشورهای آسیای میانه، عراق، افغانستان، ترکیه و سایر کشورهای خارجی صادر گردیده است. که در مقایسه باعملکردسال ۹۰، از نظر وزن ۳۶ درصد و از نظر ارزش ۲۰درصد رشد داشته است.
جدول ۲-۴ آمارصادرات ازگمرکات استان گیلان طی سال۱۳۸۰الی۱۳۹۱
سال
وزن صادرات به تن
ارزش صادرات به دلار
۱۳۸۲
۳۸۷۲۷۳
۲۳۶۵۲۲۲۱۱
۱۳۸۳
۴۶۱۲۲۶
۲۵۱۴۲۵۲۸۳
۱۳۸۴
۴۶۸۸۶۴
۲۹۶۱۴۷۹۳۵
۱۳۸۵
۶۱۰۶۹۲
۳۷۲۱۰۴۸۱۳
۱۳۸۶
۵۳۴۷۹۸
۳۴۱۶۶۲۸۸۲
۱۳۸۷
۵۰۵۰۷۱
۴۰۸۶۱۴۳۸۹
۱۳۸۸
۶۱۳۶۱۳
۴۷۱۵۹۶۷۹۸
۱۳۸۹
۶۴۹۶۰۶
۳۹۵۶۹۹۰۳۰
۱۳۹۰
۶۹۱۵۴۶
۴۴۵۹۷۶۱۹۶
۱۳۹۱
۹۳۷۴۸۰
۵۳۵۵۹۹۳۹۷
منبع: آمارسالیانه ناظرگمرکات استان گیلان
عمده ترین اقلام صادراتی استان عبارتنداز:
-صنایع غذایی شامل انواع کیک و کلوچه، غلات حجیم شده، بستنی، آب معدنی، انواع سوسیس و کالباس
-محصولات کشاورزی مثل چای، کیوی، مرکبات، انواع گل وگیاه
-محصولات صنعتی شامل مصنوعات پلاستیکی، قطعات خودرو، انواع روغن موتورخودرو، سیمان
-محصولات آبزی شامل انواع ماهیان پرورشی، میگوی پرورشی
با توجه به استعدادهای طبیعی، جغرافیایی، وامکانات اقتصادی و مزیت های موجوداشاره شده، توجه به برنامه ریزی استراتژیک وجهت گیری استراتژیک مناسب توسط بنگاه های کسب وکاروفعال تولیدی صادراتی استان میتواند باعث افزایش عملکرد صادرات و تحرک بخش بازرگانی استان گردد.
۲-۲-۶) پیشینه تحقیقات انجام شده
۲-۲-۶-۱) نمونه ای ازتحقیقات انجام شده درایران
۱٫ آقای سید حسین جلالی (۲۰۱۱)طی تحقیقی باعنوان”توضیح ارتباط بین جهت گیری استراتژیک و عملکرد صادرات”بااستفاده ابعاد شش گانه جهت گیری استراتژیک ونکاترامن و توسعه داده شده آن توسط مورگان و استرانگ(۲۰۰۳)، رابطه بین جهت گیری استراتژیک و ابعادتهاجمی، تحیلی، تدافعی، آینده نگری، فعالانه و ریسک پذیری را برعملکرد صادراتی بین صادرکنندگان صنایع غذایی در ایران با بهره گرفتن از تحلیل همبستگی و رگرسیون مورد آزمون قرارداد. یافته های مطالعه ایشان ارتباط مثبت بین جهت گیری استراتژیک وابعاد تحلیلی، تدافعی، آینده نگری، فعالانه و ریسک پذیری وارتباط منفی بین، بعد تهاجمی و ریسک پذیری جهت گیری استراتژیک با عملکرد صادرات رانشان داد.
۲٫ آقای رحیم نیا و صادقیان در سال ۱۳۸۹ طی تحقیقی تحت عنوان “جهت گیری استراتژیک و موفقیت شرکتهای صادراتی”بر اساس پرسشنامه ۳۴ نمونه ای تصادفی از شرکت های صادراتی واقع در شهرمشهد با استفاده ازروش تحلیل رگرسیون، ارتباط دوبعد فعال و انفعالی جهت گیری استراتژیک بر موفقیت صادراتی مورد بررسی وآزمون قرارداد. یافته هایشان نشان داد که جهت گیری استراتژیک فعال بطورمثبت موفقیت صادرات وهمچنین انتظارموفقیت آتی شرکت راتحت تاثیرقرار میدهد.
۳٫ آقای زارعی متین و همکارانش در سال ۱۳۸۷ طی تحقیقی تحت عنوان” بررسی رابطه گرایش استراتژیک شرکت با عملکرد سازمانی با بهره گرفتن از کارت امتیازی متوازن ” بر اساس ۹۲ پرسشنامه از شرکتآموزشها و کارشناسان فعال در زمینه فن آوری اطلاعات و با روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی به این نتیجه رسیدند که استراتژی کسب و کار نقش تعیین کننده در عملکرد سازمانی دارد و ابعاد پیش فعالی، آینده نگری، تحلیلی و تدافعی رابطه مثبت و معنا داری با عملکرد سازمانی دارند.