۳-۵- روش گردآوری اطلاعات
برای جمع آوری اطلاعات روشهای مختلفی ازجمله روش کتابخانهای، مشاهده، مصاحبه، پرسشنامه و جامعه سنجی وجود دارد؛ که در این تحقیق برای جمع آوری اطلاعات از روشهای کتابخانهای و پرسشنامه استفاده شده است. اطلاعات مربوط به مبانی نظری و پیشینه تحقیق به شیوه کتابخانهای و اطلاعات مربوط به رشته تحصیلی، میزان تحصیلات، تجربه، دوره های مهارتآموزی کامپیوتر، رضایت شغلی استفاده کنندگان، ویژگیهای سیستمهای اطلاعاتی حسابداری و اثربخشی سیستمهای اطلاعاتی حسابداری مبتنی بر کامپیوتر از طریق پرسشنامه گردآوریشده است.
۳-۶- پرسشنامه
در این تحقیق از سه پرسشنامه استفاده شده است. پرسشنامه رضایت شغلی (پرسشنامه ج) استانداردشده است؛ و پرسشنامههای الف و ب محقق ساختهاند.
۳-۶-۱ پرسشنامه «الف»
این پرسشنامه شامل ۲۲ پرسش است. قسمت اول آن مربوط به مشخصات استفاده کنندگان از سیستمهای اطلاعاتی حسابداری و قسمت دوم آن مربوط به ویژگیها و قابلیتهای ذاتی و ساختاری سیستمهای اطلاعاتی حسابداری مورداستفاده در سازمانها یا شرکتهای دولتی است. هدف پرسشنامه «الف» پی بردن به رشته تحصیلی، میزان تحصیلات، تجربه، میزان دوره های مهارتآموزی کامپیوتر (عمومی و اختصاصی) و همچنین ویژگیها و قابلیتهای ذاتی و ساختاری سیستمهای اطلاعاتی حسابداری نظیر امنیت، پشتیبانی، قابلیت ارتقا، قابلیت پاسخگویی، یکپارچگی، فراگیر شدن و… است.
۳-۶-۲ پرسشنامه «ب»
هدف پرسشنامه «ب» اندازهگیری اثربخشی سیستمهای اطلاعاتی حسابداری مبتنی بر کامپیوتر است. این پرسشنامه شامل بیستوشش پرسش است؛ و به سه بخش تقسیمشده است. قسمتی از پرسشها منطبق با معیار «تأمین نیازهای اطلاعاتی» مطرح گردیده است. نیازهای اطلاعاتی شامل نیازهای اطلاعاتی بیرون و درون سازمان است. نیازهای اطلاعاتی بیرون سازمان نظیر سازمانهای نظارتی (سازمان بازرسی، دیوان محاسبات، استانداری، خزانه و …) و سایر سازمانها است. نیازهای اطلاعاتی درون سازمان شامل مدیریت، بخشها و واحدهای جانبی سازمان است.
بخش دوم پرسشنامه «ب» منطبق با معیارهای «رعایت الزامات قانونی» و «ایجاد ساختار کنترلی مناسب» مطرحشده است و شامل پنج پرسش است.
بخش سوم پرسشنامه «ب» منطبق با معیار «استانداردهای گزارشگری» مطرحشده است. این بخش شامل هشت پرسش به منظور بررسی مربوط بودن اطلاعات، قابلمقایسه بودن اطلاعات، قابلفهم بودن اطلاعات، قابلیت اتکا و بهموقع بودن اطلاعات است.
۳-۶-۳ پرسشنامه «ج»
هدف از پرسشنامه «ج» ارزیابی رضایت شغلی پاسخدهندگان است و شامل ده پرسش است. این سؤالات از پرسشنامه رضایت شغلی JDI گرفتهشده است. پاسخدهی به این پرسشها در قالب مقیاس ۵ درجهای لیکرت امکانپذیر است.
۳-۷- اعتبار (روایی)[۳۴] ابزار اندازهگیری
روایی یعنی ابزار اندازهگیری تا چه حد خصیصه موردنظر را میسنجد (مقیمی، ۱۳۸۰). اهمیت روایی ازآنجهت است که اندازهگیریهای نامناسب و ناکافی میتواند پژوهش علمی را بیارزش و ناروا سازد (خاکی، ۱۳۸۲). روایی پرسشنامه «ج» که به دلیل استاندارد بودن آن و استفاده فراوان در پژوهشهای مختلف داخلی و خارجی در سطح بالایی قرار دارد و برای اطمینان از روایی پرسشنامههای «الف» و «ب» نیز از قضاوت اساتید و خبرگان استفاده شده است.
۳-۸- قابلیت اعتماد[۳۵] (پایایی) ابزار اندازهگیری
قابلیت اعتماد یکی از ویژگیهای فنی ابزار اندازهگیری است. مفهوم یادشده با این امر سروکار دارد که ابزار اندازهگیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی به دست میدهد (مقیمی،۱۳۸۰).
جدول ۳-۱: جدول آلفای کرونباخ[۳۶]
الفای کرونباخ
تعداد پاسخها
تعداد سوا لات
فرضیه / پرسشنامه
ردیف
۹/۷۷%
۳۳
۲۲
پرسشنامه الف
۱
۵/۸۵%
۳۳
۲۶
پرسشنامه ب
۲
۲/۷۷%
۳۳
۱۰
پرسشنامه ج
۳
۵/۸۰%
۳۳
۱۰
فرضیه اصلی سوم
۴
۶۰%
۳۳
۲
فرضیه فرعی نهم
۵
۸/۶۰%
۳۳
۲
فرضیه فرعی دهم
۶
۹/۴۷%
۳۳
۳
فرضیه فرعی یازدهم
۷
۸/۸۴%
۳۳
۳
فرضیه فرعی دوازدهم
۸
۳/۷۵%
۳۳
۲
فرضیه اصلی چهارم
۹
۳-۹- وضعیت دریافت پرسشنامهها
شیوه جمع آوری اطلاعات به صورت حضوری و توسط محقق در محل کار آزمودنیها انجامشده است.
جدول ۳-۲: اطلاعات پرسشنامههای توزیعشده
ردیف
شرح
تعداد
درصد
۱
پرسشنامههای دریافت شده قابلاستفاده
۳۳
۲/۸۹%
۲
پرسشنامههای دریافت شده غیرقابل استفاده
۳
۱/۸%
۳
پرسشنامههای دریافت نشده
۱
۷/۲%
۴
جمع پرسشنامههای توزیعشده
۳۷
۱۰۰%
۳-۱۰-آزمونهای آماری مورداستفاده
در این تحقیق از آمار توصیفی استنباطی استفاده شده است. ابتدا با توجه به اهداف تحقیق و برای به دست آوردن شناختی از جامعه موردمطالعه، به تجزیهو تحلیل داده های حاصل از نمونه مبادرت شده و از فنون آمار توصیفی چون فراوانی، درصد فراوانی و میانگین استفاده شده است. همچنین به منظور اثبات فرضیهها، از آزمونهای اسپیرمن، پیرسون، … استفاده شده است.
همچنین از نرمافزارهای Spss و Excel برای انجام آزمونهای آماری و تهیه نمودارها استفاده شده است.
۳-۱۰-۱-ضریب همبستگی
وقتی افزایش یا کاهش یک متغیر با افزایش یا کاهش متغیر دیگر همراه باشد. این دو متغیر را همبسته میگویند. ضریب همبستگی نشان میدهد که آیا افزایش یا کاهش یک متغیر با افزایش یا کاهش متغیر دیگر توأم است یا خیر؟ ضریب همبستگی، یک شاخص آماری است که وجود یا عدم وجود، شدت و جهت رابطه بین دو متغیر را نشان میدهد. شدت رابطه ممکن است از ضعیف تا قوی و جهت رابطه ممکن است مستقیم یا معکوس باشد. ضریب همبستگی در نمونه با r نمایش داده میشود. (افشانی، ۱۳۸۷).
۳-۱۰-۲-ضریب همبستگی اسپیرمن[۳۷]
این ضریب که به نام «اسپیرمن» شناخته میشود برای متغیرهای تربیتی به کار میرود. در واقع ضریب همبستگی اسپیرمن (rsp) زمانی به کار میرود که مشاهدات، رتبهبندی شده باشند یا بهجای اعداد رتبههای آن ها در دست باشد.
در تحقیق حاضر متغیرهای مستقل، سطح تحصیلات، تجربه کار با سیستمهای اطلاعاتی حسابداری مبتنی بر کامپیوتر میزان مهارتآموزی کامپیوتر، سطح یکپارچگی سیستمها و رضایت شغلی کاربران، متغیرهایی هستند که مقیاس اندازهگیری آن ها رتبهای است.
۳-۱۰-۳-ضریب همبستگی پیرسون[۳۸]
ضریب همبستگی پیرسون کاربردیترین آزمون همبستگی است. استفاده از ضریب همبستگی پیرسون زمانی