د) حق دسترسی آزاد به اطلاعات و دانش
از جمله بیش شرط های آزادی علمی این است که کنشگران فکری و علمی بتوانند از حق دسترسی آزاد به اطلاعات و دانش،و امکان مشارکت خلاق در جهان تولید،انتقال وتوزیع و مبادله اطلاعات به صورت نهادینه برخوردار باشند و بدین ترتیب بتوانند با محیط های مجازی دانش واطلاعات در جامعه شبکه ای وحیاتی،تعامل کافی برقرار کنند و به دلیل موانعی حقوقی همچون ممنوعیت استفاده از دیش های ماهواره ای یا محدودیت های حداکثری اعمال شده بر سایت ها و پرتال ها،و نیز موانع زیرساختی مربوط به پهنای باند و سرعت ارتباط با شبکه،از فضای شدیداًً رقابتی در فناوری اطلاعات و ارتباط عقب نمانند.
ه) استقلال دانشگاه ها در گزینش استاد و دانشجو
یکی از مهمترین لوازم استقلال دانشگاهی و نیز آزادی علمی،این است که دانشگاه ها در تأمین هیئت علمی و پذیرش دانشجو،دارای اختیارات لازم باشند.در نظام پذیرش دانشجو در کشور،لازم است تغییرات و اصلاحات بنیادی صورت گیرد.سنجش آموزش کشور باید از گزینش دانشجو تفکیک شود و اختیارات کامل گزینش دانشجو به خود دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی مربوط باشد.گزینش دانشجو و نیز استاد باید از کد گذاری ملی سیاسی-ایدئولوژیک،فارغ شود و بر اساس ارزشیابی های علمی وعرفی و تخصصی صورت گیرد.
ط) امکان تعامل آزاد علمی با محیط جهانی
دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی لازم است از اختیارات کافی برای مشارکت با مراکز علمی در سطح جهان در زمینه‌های تأسیس رشته ها و واحدهای آموزشی و اجرای طرح های تحقیقاتی مشترک برخوردار باشند و بتوانند مستقلاً از متخصصان خارج از کشور اعم از ایرانی و غیر ایرانی استفاده کنند دست آنان باید در دعوت و به کارگیری اعضای هیئت علمی خارجی در توسعه کیفی خود باز باشد.دولت و دستگاه های ذی ربط باید به صورت قانونی موظف باشند که آزادی رفت و آمد و اقامت و امنیت متفکران و متخصصان ایرانی مقیم خارج را برای پذیرش این دعوت ها تضمین کنند.
ظ) تقویت بخشی غیر دولتی آموزش عالی و انجمن های علمی
مشارکت فعال بخش غیر دولتی،همواره یکی از پیش شرط های نهادینه شدن آزادی در همه زمینه هاست آموزش عالی کشور بیش از اندازه دولتی است.دانشگاه آزاد اسلامی نیز در بعد از انقلاب به صورت شبه دولتی و در حاشیه قدرت به وجود آمده و گسترش یافته است مشارکت بخش های مستقل غیر دولتی در تأسیس و مدیریت دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی و نیز تشکیل انجمن های علمی و صنفی،از جمله زمینه‌های مؤثر در رشد آزادی علمی است.دیوان سالاری متمرکز دولتی و محدودیت های نشأت گرفته از مراجع تصمیم گیری مانع از ورود نخبگان مستقل و مدیران کارآفرین بخش غیر دولتی در عرصه آموزش عالی می‌شوند.دولت باید موظف باشد از طریق اعطای تسهیلات بانکی به صورت وام های بلندمدت با بهره کم،واگذاری زمین مناسب با کاربری آموزش،معافیت از مالیات و عوارض،آزادسازی اجتماع علمی و مانع نشدن از گردش و فعالیت نخبگان علمی و تعامل و همکاری های نهادهای علمی در سطح بین‌المللی،و از همه مهمتر سهیم شدن در ریسک بخش غیردولتی،از توسعه مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی و انجمن های علمی غیر دولتی حمایت کند.به طور کلی،الگوهای مداخله گرایانه و ……..دولت باید به الگوهای حمایتی-تعاملی در جهت تولید کیفیت و ارزش افزوده ملی مبدل شود.
مبحث چهارم:پی آمدهای نفی استقلال
فشارهای سیاسی،ایدئولوژیک و اداری بر روی استادان می‌تواند چند پیامد منفی مستقیم برای جامعه علمی و دانشگاهی داشته باشد.
این فشارها و برخوردهای محدود کننده بیش از هر چند به کیفیت علمی دانشگاه ها و سایر مراکز پژوهش لطمه می زند بدون آزادی و بدون حسن مصونیت کامل استاد و دانشجو امر تدریس و پژوهش دچار اختلال و افت کیفی جدی خواهد شد.
پی آمد مهم دیگر این سیاست های محدود کننده تشدید روند فرار مغزها خواهد بود.
عمل صافی های سیاسی و ایدئولوژیک وجود فضای امنیتی همچنین به گسترش فرهنگ ریا و تظاهر و نیز خود سانسوری در میان استادان و دانشجویان منجر خواهد شد وجود فرهنگ سانسور و خود سانسوری به معنای نوعی فقدان فکری محیط های علمی ایران واز و میان رفتن امکان نقد نظری و فکری و صراحت علمی است.[۵۷]
گفتاردوم:حدود آزادی آکادمیک
کری نلسون رییس انجمن امریکایی اساتید دانشگاه
مابین سال های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۲ موارد ذیل را از جمله مجدودیت های آزادی آکادمیک ذکر می‌کند.
حدود آزادی آکادمیک:
۱-آزادی اکادمیک به این معنا نیست که اعضای هیئت علمی بتوانند دانسجویان را آزار ،اذیت ،تهدید ،ارعاب یا مسخره کند ،یا نظرات خود و دیگران را به ان ها تحمیل کند.
۲اعضای هیئت علمی نمی‌توانند تحت لوای ازادی آکادمیک حق دانشجویان را در مطالعه اصول مربوط به رشته‌های مختلف در دوره کارشناسی یا کارشناسی ارشد یا دیگر دوره ها انکار کند.
۳-آزادی آکادمیک و حق تصدی از استاد بی کفایت در از دست دادن کارش حمایت نمیکندودر نتیجه آزادی آکادمیک تضمین بی حد و حصر اشتغال در طول امر را اعطا نمیکند.
۴-آزادی اکادمیک ،از اعضای هیئت علمی درخصوص چالش هایی با همکاران و یا دانشجویان در مقابل مخالفت و یا فلسفه و شیوه های آموزشی یکدیگر دارند محافظت نمیکند.
۵-آزادی آکادمیک از اعضای هیئت علمی در مقابل شکستن قانون حمایت نمیکند.
۶-آزادی آکادمیک به دانشجویان یا اعضای هیئت علمی حق چشم پوشی از مقررات کالج یا دانشگاه را فراهم نمیکند.
۷-آزادی آکادمیک دانشجویان یا اعضای هیئت علمی را در برابر اقدامات انظباطی محافظت نمیکند.اما این مستلزم ان است که اقدامات انظباطی به صورت عادلانه و طی مراحل قانونی باشد.
۸- آزادی اکادمیک از اعضای هیئت علمی در مقابل تحریم ناشی از سورفتار حرفهای ،محافظت نمیکند.
۹-آزادی آکادمیک و حق تصدی ،از اعضای هیئت علمی در برابر محدودیت های مختلف در جهت حفظ شایستگی اعضای هیئت علمی به صورت محرومیت از اعطای فرصت مطالعاتی دوره های آموزشی مطلوب و اجکام نهاد های مسئول دانشکده و دانشگاه در خصوص استاد ،در صورتی که محدودیت مطابق با موافقت نامه ها و مقررات اساسی دانشکده باشد و توسط دانکده تنظیم شده باشد ،محافظت نمیکند.
۱۰-ازادی اکادمیک و حق تصدی از اعضای هیئت علمی که به طور مکرر در کلاس حاضر نمیشوند و یا برای تدریس در کلاس و یا موضوع اختصاص داده شده غایب هستند ،محافظت نمیکند.
۱۱-قطع سخنرانی شخص دعوت شده سازگار با ازادی اکادمیک نیست البته بحث و گفتگو در طی سخنرانی به معنای جلوگیری از ادامه آن نیست.
