حوادث علاوه بر تحمیل خسارات مادی به فرد و جامعه ، تعداد کثیری از هموطنان عزیزمان مصدوم و یا فوت نموده اند .
عکس ۱-۱ فوت شدگان اتوبوس واژگونی آزاد راه کرج – قزوین – خواب آلودگی راننده
آزادراه کرج قزوین با عبور میانگین بیش از ۰۰۰/۱۰۹ تردد خودرو در شبانه روز یکی از مهمترین آزادراه های کشور محسوب می‌گردد ، علت خستگی و خواب آلودگی راننده عامل اصلی حوادث این آزاد راه را تشکیل می‌دهد در سال ۱۳۸۸ تعداد۳۴۶۴ فقره تصادف در محور مذکور به وقوع پیوسته که به تفکیک۶۶ فقره تصادف فوتی ، ۲۴۳ فقره تصادف جرحی و۳۱۵۵ فقره تصادف خسارتی را تشکیل می‌دهد. در اثر این تصادفات۸۲ نفر فوت و ۲۹۵ نفر مجروح گردیده اند . سهم خروج از جاده ، واژگونی و برخورد با شیء ثابت به دلیل خستگی و خواب آلودگی و عدم توجه به جلو راننده ۲۳۱ فقره که علت ۶/۶درصد از کل تصادفات حادث شده محور را تشکیل می‌دهد پرواضح است حل این مشکل و جلوگیری از بروز اینگونه از تصادفات نیازمند برنامه ریزی دقیق ، تحقیق و ارائه راهکارهای علمی مناسب است.
-
- اهمیت و ضرورت تحقیق :
محور آزادراه کرج قزوین یکی از محورهای حساس و حادثه خیز استان تهران می‌باشد که نقش عمده و بسزائی را در ایجاد و برقراری ارتباط جاده ای به ۱۶ استان شمالی و غربی کشور ایفا می کند. در این محور روزانه بالغ بر ۲۲۰۰ دستگاه انواع وسایل نقلیه مسافربری عمومی تردد می کند
آمارهای موجود حاکی از آن است که اکثر تصادفات شدید در آزادراه کرج قزوین در ساعات پایانی شب و اولیه صبح ناشی از خواب آلودگی رانندگان حادث می شود . هر چند اجماع عمومی بر این قرار دارد که خستگی و خواب آلودگی تهدید مهمی برای ایمنی جاده ها محسوب می‌شوند ،. ولی تاکنون سازوکار مناسبی به منظور غلبه بر این مشکل تعریف نشده است . مشکلات موجود برای تعیین این عوامل به عنوان عامل تصادف توسط پلیس ( کشته یا مجروح شدن رانندگان ، به خاطر نیاوردن خواب آلودگی و سایر وقایع قبل از تصادف توسط راننده ، عدم قبول خواب آلودگی به عنوان علت تصادف به خاطر مسائل قانونی و بیمه ای و … ) باعث شده تا آمار نقش این عوامل را کمتر از واقعیت نشان دهند .
عکس ۱ – ۲ خروج از جاده ناشی از خستگی و خواب آلودگی راننده
در این تحقیق سلامت روان و کیفیت خواب رانندگان که تصادفات منجر به جرح و فوت داشته اند ویا
رانندگی با حالت خستگی در آن محور را تجربه نموده اند مورد بررسی قرار می‌گیرد. با تنظیم پرسشنامه و تکمیل آن توسط رانندگان حرفه ای که سالیانی درآن محور فعالیت نموده و از نزدیک شاهد تصادفات ناشی از خواب آلودگی بوده اند به دنبال آن هستیم تا گامی در جهت کاهش تصادفات رانندگی که بیشتر ناشی از عوامل انسانی است برداریم.
-
- اهداف تحقیق :
الف) هدف کلی :
هدف کلی این تحقیق بررسی رابطه اختلالات خواب در بروز حوادث رانندگی محورآزادراه کرج قزوین در سال ۱۳۸۸ می‌باشد .
ب) اهداف جزئی :
– بررسی نقش GPS در کنترل ساعت کار رانندگان حرفه ای
– تعیین نقش برگزاری کلاس‌های آموزشی در جهت کاهش حوادث رانندگی ناشی از خواب آلودگی
– معطوف نمودن نظر مسئولین به استفاده بیشتر از تکنولوژی و فن آوریهای روز در جهت کاهش خواب آلودگی رانندگان
– بررسی رابطه سن و نوع تغذیه راننده با حوادث رانندگی ناشی از خواب آلودگی
– کاهش حوادث رانندگی ناشی از خواب آلودگی در آزادراه کرج قزوین واستفاده از تحقیقات انجام شده در کاهش حوادث محورهای مشابه
۱-۵ سوالات
الف) سؤال اصلی :
آیا اختلالات خواب بر وقوع حوادث رانندگی در آزادراه کرج قزوین تأثیر دارد ؟
ب) سؤالات فرعی :
– آیا کنترل GPS وبررسی ساعت کار راننده به وسیله آن در کاهش حوادث رانندگی ناشی از خواب آلودگی ناوگان حمل بار و مسافر تأثیر دارد ؟
-آیا برگزاری کلاس های آموزشی برای رانندگان در کاهش حوادث ناشی از خواب آلودگی تأثیردارد ؟
– آیا سن رانندگان در حوادث رانندگی ناشی از خواب تأثیر دارد ؟
– آیا یکنواختی مسیر آزادراهی در بروز حوادث رانندگی ناشی از خواب آلودگی تأثیر دارد ؟
– آیا استفاده از فناوری مهندسی ترافیک در کاهش خواب آلودگی و حوادث رانندگی ناشی از آن تأثیر دارد ؟
– آیا نوع تغذیه رانندگان در بروز حوادث رانندگی ناشی از خواب آلودگی تأثیر دارد ؟
-
- فرضیه های تحقیق :
الف) فرضیه اصلی
اختلالات خواب بر وقوع حوادث رانندگی در آزادراه کرج قزوین تأثیر دارد
ب) فرضیات فرعی
– کنترل GPS و بررسی ساعت کار راننده به وسیله آن در کاهش حوادث رانندگی ناشی از خواب آلودگی ناوگان حمل بار و مسافرتأثیر دارد .
– برگزاری کلاس های آموزشی برای رانندگان در کاهش حوادث ناشی از خواب آلودگی تأثیردارد.
– سن رانندگان در حوادث رانندگی ناشی از خواب تأثیر دارد .
– یکنواختی مسیر آزادراهی در بروز حوادث رانندگی ناشی از خواب آلودگی تأثیر دارد .
– استفاده از فناوری مهندسی ترافیک در کاهش خواب آلودگی و حوادث رانندگی ناشی از آن تأثیر دارد .
– نوع تغذیه رانندگان در بروز حوادث رانندگی ناشی از خواب آلودگی تأثیر دارد .
-
- روش و قلمرو تحقیق :
هدف اصلی ارائه تحقیق بررسی تأثیر اختلالات خواب بر وقوع حوادث رانندگی در آزادراه کرج قزوین می‌باشد. برای تحقق این هدف از دو روش پیمایشی و کتابخانه ای استفاده شده است . اطلاعات مورد نیاز از طریق ابزارهای ذیل جمع آوری گردیده است :
-
- بررسی کروکی های ترسیمی توسط کارشناسان پلیس راه آزادراه کرج قزوین در سال ۱۳۸۸
-
- پرسشنامه از رانندگان وسائط نقلیه عمومی حمل بار و مسافر
- مجلات و کتاب‌های نوشته شده مرتبط با خواب آلودگی
۱-۳ حوزه استحفاظی پلیس راه آزادراه کرج قزوین
۱-۸ معرفی فصول پایان نامه
در فصل اول ضمن ارائه مقدمه و طرح مسأله ، سوال ها ، فرضیه‌ها و اهداف تحقیق بیان می‌گردد .
در فصل دوم پس از بیان مبانی نظری و پژوهشی تحقیق به پیشینه پاره ای تحقیقات بعمل آمده در ایران و سایر کشورها و همچنین ذکر تاریخچه مختصری از محور پرداخته خواهد گردید .
در فصل سوم به روش انجام تحقیق و تعاریف نظری و عملیاتی متغیرها پرداخته می شود .
در فصل چهارم با بهره گرفتن از نرم افزار EXCEL ضمن ارائه آمار توصیفی (فراوانی و درصد) تصادفات و نتایج حاصله از نظرسنجی به عمل آمده از رانندگان حرفه ای حمل بار و مسافر که سابقه رانندگی در محور مذکور را داشته اند ، به بررسی رابطه خواب با تصادفات محور پرداخته خواهد شد .
در فصل پنجم ضمن تحلیل نتایج به دست آمده از تحقیق ، راهکارها و پیشنهادات عملی برای جلوگیری از بروز حوادث رانندگی ناشی از خواب آلودگی محور بیان خواهد گردید .
۱-۹ تعریف واژه ها و اصطلاحات
۱-۹-۱ اختلالات خواب:
گروهی از سندرمهایی هستند که با اختلال در میزان خواب،کیفیت خواب،زمان خواب یا اختلال در حالات رفتاری یا فیزیولوژیکی که در حین خواب رخ می‌دهد مشخص می شود (دکتر خسرو صادق نیت ){۲۰}
