امام صادق علیه السلام می فرماید: کسی که عیبی از مومنی بپوشاند که از افشا شدنش می ترسد خداوند هفتاد عیب از عیب های دنیا و آخرت او را پوشیده می‌دارد(کلینی ، ۱۳۶۵).

خشونت و تند خویی:

این صفت رزیله ، از جنبه اجتماعی ، مشکلات جدی در روابط ما با دیگران ایجاد می‌کند و از محبوب شدن ما نزد دیگران می کاهد. داد زدن بر سر همسر و فرزندان و تندی کردن با آن ها ، آنان را رنجیده خاطر کرده، نسبت به زندگی خانوادگی دلسرد می کند.

امام علی علیه السلام می فرماید: تند خویی نهایت حماقت است(مجلسی،۱۴۰۴).

آزار جسمی همسر:

یکی از کارهای بسیار زشت و غیر انسانی که از نمود های تند خویی است و در روایات به شدت از آن نهی شده ، اذیت و آزار همسر است. چرا که در چنین موقعیتی شخصیت او خرد می شود ، کرامت انسانی او آسیب می بینداحساس بی ارزشی و بی فایدگی می‌کند چنین زنی قدرت ابراز وجود و اظهار نظر را در مسایل خانواده نخواهد داشت و دچار افسردگی اضطراب و انواع بیماری های روانی می شود و از سویی مرد نیز شان و شخصیت خود را در جایگاه سرپرست خانواده از دست می‌دهد و حرمت اواز بین می رود .در چنین وضعیتی بنیان خانواده آسیب می بیندو قوام و استحکام خود را از دست می‌دهد(حیدری،۱۳۸۷).

امام صادق علیه السلام می فرماید: مؤمن در دین خود قوی و در عین نرمی و ملایمت با تدبیر است و سست و خشن و سنگدل نیست(کلینی، ۱۳۶۵).

پیامبر صلوات الله علیه: کسی که همسر اختیار کند باید او را اکرام نماید. و در جای دیگری می فرمایند: تعجب می کنم از مردی که همسرش را کتک می زند ، در حالی که خودش به کتک خوردن سزاوارتر است. (نوری،۱۴۰۸).

استهزا و مسخره کردن

یکی از رفتار های بسیار زشت و غیر اخلاقی که سبب آزار و اذیت دیگران می شودمسخره کردن است. در قرآن کریم و روایات به شدت از این عمل نهی شده است. از لحاظ روان شناختی ، کسانی که مردم را مسخره می‌کنند ، نوعی کمبود شخصیت دارند و از طریق کوچک کردن مردم ، می خواهند کمبود های خود را جبران و از این راه خود را اشباع کنند(حیدری،۱۳۸۷).

مسخره کردن در خانواده ، به رنجیده شدن همسر و فرزندان ، سردی و بی علاقگی در انجام وظایف مربوط به خانواده ،اختلاف های خانوادگی و نارضایتی از زندگی زناشویی می‌ انجامد.

امام باقر علیه السلام:هیچ کسی مؤمنی را مورد طعن و سرکوفت قرار ندهد مگر اینکه به بدترین مرگ ها بمیرد و سزاوار است که به خیر و صلاح باز نگردد(کلینی،۱۳۶۵).

پیامبر اکرم صلوات الله علیه: کسی که دیگران را مسخره می‌کند هیچ گاه به راستگویی مردم در دوستی با او طمع نداشته باشد(صدوق،۱۴۱۳).

جرو بحث و منازعات لفظی:

یکی از مسایل اساسی در برقراری ارتباط با دیگران ، به ویژه در روابط زن وشوهر ، پرهیز از جرو بحث بر سر مسایل کم اهمیت است. اغلب می بینیم که زن یا شوهر ، نظری را ابراز می‌کند و با پافشاری ، قصد تحمیل آن را ‌بر دیگری دارد طرف مقابل نیز برای فرار از از این تحمیل با تمام وجود در برابر آن می‌ایستد و از پذیرش آن سر باز می زند و اینجا است که کار به در گیری و مشاجره می کشد. برخی افراد عادت دارند که در هر مسئله ای حق را به جانب خود بدهند و طرف مقابل را موظف به پذیرش بی چون چرای نظر خود بدانند. این توقع ، برخاسته از غروری بی جاست که به نوعی لجبازی می‌ انجامد. گروهی نیز پذیرش حرف طرف مقابل را نوعی تسلیم می دانندو ‌بنابرین‏ از آن سر باز می‌زنند و نوعی لجاجت پیشه می‌کنند. در روایات معصومین علیهم السلام با بیان پیامد های بد مجادله ها و منازعات لفظی بدون نتیجه ، توصیه فراوانی شده که حتی در صورت بر حق بودن نیز از آن خود داری کنیم.(حیدری،۱۳۸۷).

پیامبر اکرم صلوات الله علیه می فرماید: با تقوا ترین افراد کسی است که از بحث و جدل بیهوده بپرهیزد، هرچند که حق با او باشد(صدوق،۱۴۱۳).

امام علی علیه السلام: کسی که بر آبروی خود بیمناک است از جدال بپرهیزد(سید رضی،۴۰۶ق).

امام علی علیه السلام می فرماید: از بحث و جدل بپرهیز چرا که با این کار سفیهان را علیه خود تشویق می کنی و دوستی و برادری خود را با دیگران فاسد می کنی(نوری،۱۴۰۸).

گفت و گوهای خصومت آمیز، دوستی های دیرین را از بین می‌برد و پیوند های محکم را زایل می‌کند و کم ترین زیان این جدال ها آن است که هریک از طرفین می‌خواهد بر دیگری غلبه کند و این خود مایه اصلی افتراق و جدایی است از این رو هر گاه یکی طرفین ، با لجاجت بر نظر خود پافشاری کند ، طرف مقابل باید از پی گیری بحث خودداری ورزد و با سکوت ، بی علاقگی اش را به ادامه بحث نشان دهد. هر یک از ما باید خودمان را بهتر بشناسیم و گمان نکنیم که نظر ما همواره درست است . گاه آرای ما بر اساس آگاهی ها کافی نیست ‌بنابرین‏ باید با انعطاف و نرمش به یک تبادل نظر منطقی تن دهیم.(حیدری ، ۱۳۸۶).

راه های پیشگیری از تعارضات در نگرش مذهبی

توجه به گزینش همسر مناسب :

انتخاب همسر نخستین و مهم ترین مرحله ای است که در فرایند ازدواج باید به آن توجه کرد. سایه این انتخاب همیشه بر زندگی همسران وجود دارد و چه بسا گاه چنان خوشایند باشد که زندگی را آسوده می‌سازد و گاه چنان سنگین و جان فرساست که تحمل آن شدنی نیست. وظیفه مهم دختر و پسر در آستانه ازدواج ، شناخت شرایط لازم برای همسر و تطبیق آن برای فرد مورد نظر است . انجام این وظیفه، بسیاری از اختلاف های بعدی را پیشگیری می‌کند . تأکید بر همسان همسری یا کفو بودن در تعالیم اسلام ، می‌تواند اختلاف های ناشی از تفاوت در بهره هوشی و امور فرهنگی از جمله تفاوت و اختلاف در باورهای دینی و حتی مراتب ایمانی را پیشگیری کند. اساس ناسازگاری دو همسر به تفاوت آن ها در احساسات شناخت ها و رفتارها باز می‌گردد. هرچه افراد در این زمینه ها مشابه باشند، اختلافات کمتری بروز می‌کند(سالاری فر،۱۳۸۹).

برخی اختلاف ها به رفتارهای نابهنجار ناشی از بدخلقی و صفات نامناسب و رفتارهایی مانند شراب خواری و قماربازی مربوط می شود. بروز این رفتارها معمولا هنگام ازدواج تا حدی آشکار است ، یا دست کم نشانه هایی از آن ها در فرد وجود دارد و با توجه به آسیب های شدید آن ها ، تعالیم اسلام نسبت به گزینش چنین همسرانی هشدارهایی جدی دارد. رفتار های جنسی خارج از محدوده مجاز نیز این چنین است و در صورت بروز، باید گزینش چنین افرادی با تأمل بیشتری باشد. این جمله در قرآن که “پاکان به پاکان تعلق دارند” ، در واقـع نوعی بینش دادن به افراد در انتخاب همسر اسـت. همچنین برخی مشـکلات ناشـی از امـور اقتصـادی مانند نوع اشـتغال و سطـح درآمد، هنگـام گزینش افراد تا حدی قابل پیش‌بینی اسـت .

( سالاری فر،۱۳۸۹)

آموزش زوجین:

بسیاری از مشکلات خانواده ها ، ناشی از عدم شناخت وظایف، راه های برقرای رابطه و روش حل مسائل است. یکی از راهبرد های مهم حل مسائل خانوادگی، رویکرد روانشناختی –آموزشی است که شامل ۵ مرحله است: