-رفتار[۸]: پاسخی است که ارگانیسم به انگیزه بیرونی می‌دهد. به بیان دیگر رفتار واکنشی است که دربرابر یک عمل یاکنش بیرونی از موجود زنده سر می زند.(هیلگارد-اتکینسون، ترجمه: براهنی و همکاران،۱۳۸۱)
-متغیر: متغیر، مفهومی است که به آن بیش از دو یا چند ارزش یا عدد اختصاص داده می‌شود و قابل‌مشاهده یا اندازه‌گیری است. ویژگی‌هایی را که پژوهشگر مشاهده یا ا اندازه‌گیری می‌کند، متغیر می‌نامند. برای مثال وزن میز یک متغیر است (ظهوری،۱۳۷۸: ۱۷).
در این تحقیق آموزش به عنوان یک متغیر مستقل[۹] و عوامل: دانش، بینش و رفتار به عنوان متغیرهای وابسته[۱۰] اولیه و توسعه صادرات به عنوان متغیر وابسته ثانویه می‌باشند.
–بازاریابی: فعالیتی انسانی در جهت ارضای نیازها وخواسته ها ازطریق فرایند مبادله(فیلیپ کاتلر،گری آرمسترانگ،۲۰۰۸).
-تجارت: معاوضه و مبادله هر نوع کالا و یا خدمت به منظور رفع نیاز و حصول منفعت را تجارت گویند.(بابایی علی اکبر، دشتی جواهر، روش های نوین بازرگانی، شماره ۸۳، ۱۳۸۰)
-صادرات: فروش و یا عرضه خارجی کالاها و خدمات یک کشور به کشورهای دیگر درازای دریافت کالاها، خدمات، ارز، طلا، تسویه بدهی‌ها و یا به منظور کمک‌های بلاعوض، تعمیر و تکمیل و یا شرکت در نمایشگاه‌ها.(بابایی علی اکبر، دشتی جواهر،۱۳۸۰، روش های نوین بازرگانی، شماره ۸۳)
–کارگاه آموزشی: کارگاه‌های آموزشی، دوره های آموزشی تئوری و عملی هستند که با اهداف مشخص و یا از پیش تعیین‌شده، معمولاً برای ایجاد مهارت‌هایی در افراد مورد آموزش، طرح‌ریزی می‌شوند.
–مزیت نسبی[۱۱]: مزیت نسبی عبارت است از توانایی یک کشور یا منطقه برای تولید و صدور کالا و خدمات باقیمتی نسبتاً ارزان‌تر از سایر مناطق یا کالاها(منکیو، گرگوری، ۲۰۰۹. فصل سوم: ۱۴۲)[۱۲].
–مزیت مطلق[۱۳]: مزیت مطلق عبارت است از توانایی یک کشور یا یک منطقه برای تولید و صدور کالا و خدمات باقیمتی ارزان‌تر از سایر مناطق یا کالاها که در این صورت بر اساس نظریه های تجارت بین‌المللی به نفع کشور مذبور است که تمام امکانات را به تولید کالاهای فوق اختصاص داده و سایر نیازها را از طریق واردات ارضاء نماید(فرهنگ،منوچهر،۱۳۷۹).
– استان چهارمحال و بختیاری: استان چهارمحال و بختیاری سرزمینی کوهستانی و مرتفع با وسعتی حدود ۱۶۵۳۳ کیلومترمربع معروف به بام ایران در مرکز ارتفاعات موسوم به رشته‌کوه‌های زاگرس قرار دارد. از طرف شمال و شرق به استان اصفهان، از غرب به استان خوزستان، از جنوب به استان کهگیلویه و به ویر احمد و از شمال غرب به استان لرستان محدود می‌شود.
جمعیت این استان بالغ‌بر ۹۰۰ هزار نفر است که ۴۵% آن در شهرها سکونت دارند. این استان دارای نه شهرستان (به نام‌های اردل، بروجن، فارسان، شهرکرد، لردگان، کوهرنگ، کیار، سامان و بن)،۲۴ شهر، ۴۹ دهستان و حدود ۱۰۰۰ روستا است.(راهنمای گردشگری استان چهارمحال و بختیاری،درهمسایگی آسمان ، زمستان ۱۳۹۳)
فصل دوم
مبانی نظری و پیشینه تحقیق
۱-۲ مقدمه:
مروری بر تاریخ سیاست‌گذاری توسعه اقتصادی کشور نشان می‌دهد که هیچ گونه نگرش علمی، درازمدت و مبتنی بر حقایق اقتصادی در طول تاریخ تصمیم‌گیری‌های تجاری ایران حاکم نبوده است. بخش صادرات غیرنفتی، تقریباً همیشه جزء پس‌ماند تجارت خارجی را تشکیل داده و به لحاظ تسلط عامل نفت که نیم‌قرن اخیر همواره بیش از ۸۰ درصد عرضه ارز را تأمین کرده تنها به طور مقطعی و با سیاست‌گذاری هائی که بیشتر جنبه شعارگونه دارد موردحمایت قرارگرفته و به دلیل نوسان شدید قوانین و مقررات ناظر بر این حیطه و محیط نه‌چندان امن به لحاظ حقوقی و قانونی، امکان تحول ساختاری پدید نیامده است(اخوی، احمدی،۱۳۷۳: ۳۶).
روابط بازرگانی ایران در طول تاریخ بارها دستخوش تغییر شده و گاه در پرتو حکومت توانمند (صفویه) و امنیت داخلی به اوج خود رسیده و گاه در اثر هرج‌ومرج و جنگ‌های داخلی و خارجی (دوران استیلای مغول) روبه‌زوال رفته است. از دوران صفویه تا اوایل دوره قاجاریه، صادرات و واردات کشور حالتی تعادلی داشته و در تراز بازرگانی، موازنه مثبت برقرار بوده است تا جائیکه اقتصاد ایران خودکفا و غیر وابسته محسوب می‌شد ولی این سیر از اوایل سده نوزدهم و با توسعه تولیدات صنعتی در اروپا و ورود تدریجی آن ها به ایران و رقابتشان با تولیدات داخلی دگرگون شد.
همان گونه که تحلیل‌ها[۱۴] نشان می‌دهد، در اتخاذ هیچ یک از رویه‌ها و اعمال هیچ یک از قوانین مربوط به بخش تجارت خارجی ایران، موضوع بهبود ساختار تجارت خارجی، در نظر نبوده است. قانون‌گذار به هنگام تصویب لایحه انحصار تجارت خارجی، بهبود وضعیت تراز پرداخت‌ها را مدنظر داشته و ایجاد قوانین گمرکی و وضع تعرفه بر امور تجاری، صرفاً به منظور کسب درآمد برای دولت تحقق‌یافته و این تفکر و بینش همچنان تداوم داشته است. خوداتکایی صنایع، توسعه ظرفیت‌های داخلی در امر صادرات، ایجاد رشته‌های نوین کسب‌وکار، ایجاد و تغییر پویش تولیدی به سوی فعالیت‌های بهره‌مند از فن‌آوری نوین‌تر، نگرش صادراتی و برون‌گرایانه در احداث کارخانه‌ها و سیستم‌های تولید مشابه، توجه به بازاریابی، تبلیغات و سایر نکاتی که لازم بود در آن برهه خاص زمانی و به هنگام پی‌ریزی بسیاری از صنایع و کارخانه‌های فعلی موردتوجه قرار گیرد، مورد بی‌مهری قرارگرفته و به بوته فراموشی سپرده‌شده بود.
