۲-۷-۵ مخارج وپیامدهای پیچیدگی^[۹]

۱) تحریفات^[۱۰]. اگر طراحی سیستم مالیاتی بدون دلیل پیچیده باشد می‌تواند تحریفاتی ایجاد کند که مخارج حاصله از آن می‌تواند به صورت کاهش در تولید ناخالص داخلی بروز کند. ولیکن ارتباط خودکار بین پیچیدگی و مخارج تحریفی سیستم مالیاتی وجود ندارد.(کوپژاک ،۲۰۰۶)

۲)عدم تمکین^[۱۱]. پیچیدگی مالیاتی می‌تواند سبب ایجاد موقعیت هایی برای اجتناب مالیاتی گردد که می‌تواند مخارج قابل توجهی بر اقتصاد تحمیل کند هم از نظر اثر بخشی و هم از نظر عدالت. این کاهش در اثربخشی بدلایل مختلف شامل موارد ذیل صورت می‌گیرد:

الف-در صورت اجتناب نرخ های مالیاتی بالاتری برای جمع‌ آوری پول مورد نظر لازم می‌گردد.

ب-افراد باهوشی استخدام می‌شوند تا نقشه های گسترده استفاده از تراکنش های کاغذی برای انتقال پول و کاهش مالیات تعلق گرفته را کشف و با آن مقابله کنند. ضررهای سهامی پدیدار می‌شوند برای اینکه این نقشه ها گران قیمتندو افرادی سرنوشت بهتری دارند که با آن ها تداخل نکنند. ولیکن مهم است که بدانیم که اجتناب مالیاتی می‌تواند در واقع راهی برای کاهش برخی از مخارج تحریفی ممکن باشد که از پیچیدگی بیش از حد حاصل می شود.(الف ،۲۰۱۴)

۳)مخارج تمکین.^[۱۲] از زمان سنفورد بسیاری از اقتصاد دانان بر آن بوده اند که مخارج تمکین مالیاتی را برای مودیان مالیاتی برآورد کنند. این مخارج بر اساس تعداد منابع-خصوصاً زمان- به کار رفته توسط مودیان برای تمکین با مسئولیت هایشان قابل اندازه گیری هستند. در مواردی که مودیان از مشاورین حرفه ای استفاده می‌کنند مخارج می‌تواند از روی پرداخت ها ‌به این متخصصان اندازه گیری شود. اگرچه تمامی مخارج تمکین به دلیل پیچیدگی حاصل نمی شوند ولیکن عواملی که منجر به پیچیدگی کارکردی می‌شوند سبب بروز مخارج تمکین می‌گردند.(لافروهمکاران^[۱۳]،۲۰۱۱)

۴) عدم اطمینان قانونی^[۱۴]. پیچیدگی کارکردی می‌تواند سبب بروز عدم اطمینان قانونی گردد. این مسئله زمانی ظاهر می شود که مودیان کاملا مسئولیت های مالیاتی خود را درک نمی کنند-چگونه با برخی تراکنش هامی بایست از نظر مالیاتی برخورد کرد و/یا اینکه درک نکنند که مسئول مالیاتی چگونه نظری مغایر دارد و فرم آن ها را به چالش می کشد. مهم است که بدانیم کدام مودیان با چه درجه ای از پیچیدگی تحت تاثیر قرار می گیرند.(الف ،۲۰۱۳)

۵) عدم برابری و عدالت: پیچیده بودن سیستم مالیاتی این تصور را در بین عموم افزایش می‌دهد که قوانین مالیاتی ناعادلانه است.

۶)اقتصاد وصول: پیچیدگی سیستم مالیاتی موجب افزایش هزینه های اداری وصول مالیات نظیر؛ هزینه های مرتبط با وصول، بررسی اظهارنامه ها، حل اختلافات مالیاتی

۷)خنثی و بیطرفی^[۱۵]: پیچیدگی سیستم مالیاتی ممکن است سبب شود تا مالیات دهندگانی که از شرایط یکسانی برخوردار هستند مالیات متفاوتی پرداخت نمایند.

۸)کارایی و رشد اقتصادی: پیچیدگی قوانین و مقررات مالی اتی موجب انحراف و روانه شدن منابع از فعالیت‌ها و سرمایه گذاریهای کارا به سمت هزینه های تمکین اضافی و نا کارا می شود.

عدم شفافیت: پیچیدگی موجب می شود تا مالیات دهندگان ‌در مورد نحوه اعمال قوانین مالیاتی برای خودشان و دیگران دچار تردید و سؤال شوند.(زایر ،۱۳۸۸)

بالا رفتن قیمت تجارب اینکه پیچیدگی مالیاتی سبب می شود که به صورت سیستماتیک (و غیر مؤثر) قیمت های تجاری و تعداد کالاها بالا رفته که روی هم رفته سبب محدودیت ثروت تولیدی می شود و سبب انتقال سیستماتیک ثروت بین شرکت کنندگان بازار و مسئول مالیات می‌گردد.(اسکات،۲۰۱۲)

وهمچنین شکل‌گیری روش های متعدد برای مخفی ‌نگاه‌داشتن درآمد از اصابت مالیاتی و کاهش اثربخشی ابزارهای در دسترس سیستم مالیاتی نظیر جرایم مالیاتی و دامهای ناخواسته مالیاتی برای برخی از مالیات دهندگان خاص پرداخت‌های بیش از حد و یا کمتر از حد به طور غیر عمدی افزایش تصور عموم مبنی بر ناعادلانه بودن سیستم مالیاتی (زایر ،۱۳۸۸)

۲-۷-۶ عوامل ایجاد کننده پیچیدگی در سیستم مالیاتی

سطح پیچیدگی به عوامل متعددی نظیر پایه های مالیاتی، ساختار نرخ‌های مالیاتی، کسورات قانونی، معافیت ها، مشوقهای مالیاتی، جرایم مالیاتی و به طور کلی به مؤلفه های ساختاری قانون مالیات و نیز به ویژگی‌های اداری مالیات ستانی بستگی دارد. معافیتها، کسورات و یا اعتبار مالیاتی اگرچه پیچیدگی کمتری ایجاد می‌کنند اما اگر به صورت هدفمند تعریف روشنی از مالیات دهندگان و فعالیت‌های آن ها ارائه شود، ممکن است از نظر تمکین مشکلاتی ایجاد نماید. سرانجام، روش های مختلف اداره و یا مدیریت مالیاتها نیز در افزایش پیچیدگی مالیات تاثیر دارد. به طور کلی پیچیدگی سیستم مالیاتی حاصل طیف وسیعی از فشارهای داخلی و خارجی برای توسعه، اجرا و مدیریت سیاست مالیاتی است. دو گروه از عوامل عمومی و خصوصی در توضیح علل پیچیده بودن ( مالیاتها و به تبع آن یافتن راه های ساده سازی آن وجود دارد( ۲۰۰۲ ، AICPA)

۲-۷-۷اثرات کاهش پیچیدگی مالیاتی

۱)حفظ طرح موجود مالیاتی ولیکن ارائه آن بصورتی که پیچیدگی کمتر باشد-با کاهش پیچیدگی کارکردی برای مثال با نوشتن قوانین/راهنما بصورتی ساده تر برای فهم و حذف پیچیدگی های اطلاعاتی ناملزوم.

۲) حفظ اهداف مورد نظر سیستم مالیاتی ولی دستیابی به آن ها از روشی با پیچیدگی کمتر-با کاهش پیچیدگی طراحی غیر ملزوم.(الف ،۲۰۱۲)

هزینه های تمکین شامل؛ مدت زمانی است که مؤدیان برای آماده سازی و پر کردنفرمهای مالیاتی، یادگیری قوانین مالیاتی و نیز ثبت و نگهداری فعالیت‌های مالی خود برای مقاصد مالیاتیصرف می‌کنند.این هزینه ها همچنین شامل هر نوع مخارج پولی است که مؤدیان به منظور امتناع و فرار مالیاتی، آماده سازی فرمها و اظهارنامه مالیاتی و پرداخت مالیات توسط دیگران، پاسخ به حسابرسا نرداخت می‌نمایند(زایر ،۱۳۸۸)

. هزینه های اداری اگر چه بر دولت تحمیل می شود، این هزینه ها نیز سرانجام بر دوش افراد و شرکت‌ها میافتد. این هزینه ها، شامل بودجه جمع‌ آوری و وصول مالیات توسط ادارات مالیاتی و بودجه مرتبط با مالیات سایر دستگاه های است که به اداره مالیاتی در برنامه های شناسایی و وصول مالیات کمک می‌کنند از اینرو، ‌با اندازه گیری با تعریف پیچیدگی به میتوان با معیار کمی سیستم‌های مالیاتی مختلف را با یکدیگر مقایسه و نیز جنبه‌های مختلف یک سیستم مالیاتی خاص و تاثیراتی که بر عدالت، کارایی و درآمد مالیاتی دارد، ارزیابی کرد.

۲-۷-۸ اندازه گیری پیچیدگی مالیاتی

در اندازه گیری پیچیدگی سیستم مالیاتی میتوان گفت موارد زیر اندازه گیری می‌شوند

۱) پیچیدگی سیستم مالیاتی. مقیاسی برای اندازه گیری پیچیدگی در طراحی و پیچیدگی کارکردی. هر دو مشکلات مفهومی وعملی ای را برای ساخت شاخص های مستقیم ایجاد می‌کنند. بخصوص اگر می خواستیم پیچیدگی غیر ملزوم سیستم را بسنجیم.